Antynowotworowa witamina. Chroni wzrok, zapobiega stanom zapalnym

Rozpuszczalna w tłuszczach witamina A pełni wiele ważnych funkcji w organizmie. Do jej najważniejszych zadań należy wspieranie naturalnej bariery ochronnej organizmu. Wzmacnia odporność, dzięki czemu nie tylko jesteśmy bardziej odporni na wszelkie infekcje, ale też szybciej je zwalczamy. Szczególnie korzystnie witamina A działa na infekcje atakujące błonę śluzową nosa, oczu, gardła, płuc i pęcherza moczowego. 

Niezwykle istotną rolę witamina A odgrywa w funkcjonowaniu narządu wzroku. Dzięki niej możliwe jest wytwarzanie światłoczułego barwnika – tak zwanej purpury wzrokowej, (inaczej rodopsyny), która umożliwia widzenie zmierzchowe. Brak tej witaminy powoduje kurzą ślepotę, czyli zaburzenie widzenia o zmierzchu lub w pomieszczeniu o słabym dostępie do światła.

Witamina A chroni przed stanami zapalnymi, zmniejsza ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej, zapewnia prawidłowy rozwój zębów i zdrowe szkliwo. Ma także właściwości przeciwnowotworowe - zwłaszcza w przypadku tkanek miękkich.

Dzienna dawka witaminy A jest uzależniona od stanu fizjologicznego, płci oraz wieku. Zgodnie z ogólnie przyjętymi normami, wynosi 700 µg dziennie dla kobiet oraz 900 µg na dzień dla mężczyzn.

Inne zapotrzebowanie zostało określone dla kobiet w ciąży (750-770 µg na dzień) - bardzo ważne jest, by pilnować tej ilości, ponieważ nadmiar grozi pojawieniem się wad wrodzonych u płodu. Znacznie wyższe zapotrzebowanie dotyczy kobiet w czasie laktacji – 1200-1300 µg/dzień. 

Zapotrzebowanie na witaminę A może być wyższe podczas infekcji, chorób układu pokarmowego, przy ciężkim trądziku, łuszczycy, podczas długotrwałego stresu i stosowania diety ubogiej w tłuszcz. Wyższe dawki witaminy powinny być każdorazowo konsultowane ze specjalistą, zaś przyjmowanie zwiększonych dawek należy regularnie kontrolować.

Wchłanianie witaminy A

Witamina A jest magazynowana w wątrobie do momentu, gdy organizm zaczyna jej potrzebować. Jednak przez stosowanie diety niskotłuszczowej często dochodzi do niedoboru – gdy zawartość tłuszczów w codziennym menu jest niewystarczająca, to jedynie część spożytego beta-karotenu może przekształcić się w retinol. 

Zdrowe osoby są w stanie przekształcić w witaminę A zaledwie 25 proc. wchłoniętego beta-karotenu, a chorzy o wiele mniej. Właśnie w takich przypadkach z pomocą przychodzi odpowiednia suplementacja. Ma ona olbrzymie znaczenie szczególnie u osób ograniczających produkty zawierające tłuszcz, a ponieważ witamina A jest kwasem tłuszczowym, w łatwy sposób organizm ją utlenia, rekomenduje się, by przyjmować ją razem z witaminą E, zapobiegając temu procesowi. 

Jak suplementować?

Przede wszystkim pod kontrolą, czyli po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem i odpowiednich wskazaniach medycznych. Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest samodzielne rozpoczęcie suplementacji, bez jakiejkolwiek konsultacji z ekspertem. Rodzaj suplementu, jego dawka i postać powinna być indywidualnie dopasowana, ponieważ każdy organizm jest inny. 

Interakcje witaminy A ze składnikami odżywczymi

Do suplementacji należy podejść z rozsądkiem i brać pod uwagę najlepsze wchłanianie. Z tego powodu warto witaminę A przyjmować razem ze spożywanym posiłkiem. Witamina jest rozpuszczalna w tłuszczach, co wpłynie pozytywnie na jej wchłanianie.

Poza tym, warto łączyć witaminę A z żelazem, dzięki czemu witamina A ma pozytywny wpływ na wykorzystanie żelaza w procesie hematopoezy. Podczas suplementacji witaminy A zaleca się także witaminę D.

Z kolei nadmiar cynku w diecie może spowodować obniżenie wchłaniania żelaza przez organizm. Poza wymienionym cynkiem należy wziąć pod uwagę też alkohol, który może zwiększać hepatotoksyczne działanie witaminy A, czyli toksyczny wpływ na wątrobę.

Leki zaburzające wchłanianie witaminy A

Decydując się na suplementację witaminy A warto wiedzieć, że jest kilka rodzajów leków, które negatywnie wpływają na jej wchłanianie. Wśród leków upośledzających biodostępność (przyswajalność) witaminy A wymienia się:

• leki zobojętniające kwas solny,
• leki przeciwdrgawkowe,
• bleomycyna,
• barbiturany,
• olej parafinowy,
• neomycyna,
• kolchicyna,
• kolestypol,
• orlistat,
• leki stosowane w chemioterapii nowotworów,
• leki indukujące niedobór cynku.

Łączenie witaminy A z antybiotykami może wzmagać rozwój nadciśnienia wewnątrzczaszkowego, zaś stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych z zawartością estrogenu może przyczynić się do wzrostu poziomu witaminy A we krwi.