Zdrowie psychiczne a starzenie — jak dbać o dobrą kondycję psychiczną?

Zdrowie psychiczne a starzenie się w czasach, gdy zjawisko starzenia społeczeństwa staje się coraz większym problemem, jest tematem wielu badań, obserwacji i analiz. Dzięki nim wiadomo, że istnieje między nimi silna zależność. Starzenie wpływa na zdrowie psychiczne, a zdrowie psychiczne na starzenie.

Jak starzenie wpływa na zdrowie psychiczne?

Zdrowie psychiczne odgrywa kluczową rolę w procesie starzenia się, ponieważ wpływa na jakość życia: tak samopoczucie, jak i zdrowie fizyczne oraz zdolność radzenia sobie z różnymi wyzwaniami. A jak starzenie wpływa na zdrowie psychiczne?

Starzenie się wpływa nie tylko na zdrowie fizyczne, ale i psychiczne. Trudno się dziwić. W miarę upływu czasu pojawiają się nie tylko różne dolegliwości i ograniczenia związane z pogarszaniem kondycji i funkcjonowania narządów, ale i poważne zmiany życiowe. To na przykład utrata samodzielności i niezależności, strata bliskich, zakończenie pracy zawodowej, poczucie izolacji i osamotnienia, kłopoty finansowe czy problem w zakresie funkcji poznawczych (np. pogorszenie pamięci, zaburzenia koncentracji).

Zmiany związane z jesienią życia mogą stanowić wyzwanie, ale i być obciążające. Z tego powodu często u osób w podeszłym wieku rozpoznaje się zaburzenia psychiczne, takie jak stany depresyjne, ale i depresja czy nerwica lękowa.

Depresja u osób starszych — co robić?

Istnieją sposoby na zapobieganie depresji u seniorów Najważniejsze jest, by dbać o psychikę, inwestując w zdrowy styl życia. W sytuacji, gdy pomimo starań samotność, przygnębienie, brak radości trwają dłużej bądź są dojmujące i pojawia się wrażenie, że samemu trudno sobie będzie z nimi poradzić, trzeba poprosić o pomoc.

Wsparcie psychiczne dla osób starszych oferują różni profesjonaliści (np. psycholog, psychiatra, psychoterapeuta), także grupy wsparcia. Warto zaangażować także najbliższe osoby.

Co robić, a czego unikać, by cieszyć się dobrym zdrowiem psychicznym także w starszym wieku? Najważniejsze jest, by zadbać o filary higienicznego trybu życia, czyli:

• znaleźć czas na codzienną aktywność fizyczną. Ponieważ każdy ruch jest lepszy niż siedzenie na kanapie, można spacerować, tańczyć, pływać, jeździć na rowerze, skupić się na gimnastyce. Ta jest dobra w każdym wieku (u osób młodszych sprawdza się na przykład spinning w klubie sportowym. Fitness dla seniora obejmuje zwykle stretching, ale i ćwiczenia oporowe i na koordynację). Najważniejsze, by ruch był regularny i umiarkowany, ale i by sprawiał radość,
• pamiętać o zdrowym odżywianiu się, nawadnianiu organizmu oraz suplementowaniu różnych substancji, które ciężko pozyskać wraz z dietą (np. witamina D, kwasy omega-3),
• ustalać cele (np. dnia), co dodaje energii, wspiera motywację i pozytywne nastawienie,
• zarządzać stresem. Najważniejsze jest unikanie sytuacji stresogennych, co bywa trudne. Dlatego trzeba wiedzieć, jak złagodzić odczuwane napięcie. Sprawdzają się różne techniki relaksacyjne, od świadomego oddychania, przez jogę, po praktykowanie wdzięczności czy uważności,
• pozostawać w kontakcie z lekarzem rodzinnym, ale i specjalistami, jeśli istnieje taka potrzeba i wykonywać zlecane przez nich badania kontrolne. Ważne jest, by przestrzegać zaleceń lekarskich i monitorować leczenie chorób przewlekłych,
• utrzymywać kontakt z ludźmi, tak bliskimi i przyjaciółmi, jak i znajomymi czy sąsiadami. Warto prowadzić rozmowy telefoniczne lub poprzez komunikatory internetowe (gdy np. dzieci mieszkają daleko), ale i spotykać się osobiście. Dobrym pomysłem jest zapisywanie się na różne kursy i warsztaty,
• rozwijać pasje i zainteresowania, trenować mózg. Jak zachować sprawność umysłową w starszym wieku? Dobrym sposobem jest rozwiązywanie krzyżówek czy łamigłówek, czytanie książek. Pomóc może nabywanie nowych umiejętności, takich jak nauka języka obcego, zajęcia teatralne (wymagają uczenia się na pamięć różnych kwestii). Rola aktywności umysłowej w zdrowym starzeniu jest naprawdę nie do przecenienia.

Sposoby na dbanie o zdrowie psychiczne na starość

Dobra wiadomość jest taka, że starzenie się nie zawsze wpływa na pogorszenia zdrowia psychicznego seniorów. Badania pokazują, że osoby starsze, które trenują umysł, pielęgnują pasje i relacje społeczne, są nie tylko bardziej szczęśliwe, ale i mniej narażone na zaburzenia nastroju.