Sól a zdrowie — wpływ soli na organizm człowieka

Sól a zdrowie, czyli jej negatywny i pozytywny wpływ na funkcjonowanie ustroju, to temat, który budzi wiele pytań. Jakie są właściwości soli kuchennej oraz ile należy jej spożywać, by uniknąć skutków niedoboru, ale i nadmiaru sodu w ustroju?

Sól jest ważna dla organizmu, ponieważ obecny w niej sód jest niezbędny: wspomaga utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej, pracę mięśni, przewodnictwo nerwowe oraz funkcjonowanie komórek. Jednocześnie nadmiar sodu może szkodzić zdrowiu.

Dlaczego sól jest niezdrowa? Naukowcy zwracają uwagę na kilka kwestii, takich jak:

Zatrzymywanie wody w organizmie i zdrowie nerek

Nadmiar soli powoduje zatrzymywanie wody, co może prowadzić do obrzęków i zwiększenia masy ciała, a także problemów w zakresie funkcjonowania nerek.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Sól a ciśnienie krwi

Zbyt duże spożycie soli podnosi ciśnienie krwi, co zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia oraz innych chorób układu krążenia.

Wpływ soli na zdrowie serca

Nadmiar soli obciąża mięsień sercowy, zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak zawał czy niewydolność serca.

Nadmiar soli a choroby

Nadmiar soli może prowadzić do nowotworów żołądka, chorób metabolicznych (zespół metaboliczny, cukrzyca), osteoporozy czy otyłości.

Wpływ soli na starzenie organizmu

Czy sól wpływa na starzenie organizmu? Okazuje się, że tak. Zbyt duża ilość soli może przyspieszać procesy starzenia, wpływając negatywnie na naczynia krwionośne i skórę, uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego i stany zapalne.

Zbyt duża podaż sodu, który zawiera sól kuchenna, sól morska, sól warzona czy sól himalajska, które w przeważającej większości (co najmniej 95%) składają się z chlorku sodu (NaCl), może mieć mnie lub bardziej poważne i dokuczliwe konsekwencje.

Jakie są objawy nadmiaru soli? To przede wszystkim duże pragnienie i suchość w ustach, bóle głowy, zmęczenie i problemy z koncentracją oraz obrzęki i zatrzymywanie wody w organizmie, ale w dłuższej perspektywie również:

• podwyższone ciśnienie krwi, nadciśnienie tętnicze, wyższe ryzyko chorób serca i udaru,
• obciążenie nerek, wyższe ryzyko kamicy nerkowej lub niewydolności,
• zwiększone ryzyko raka żołądka.

Z punktu widzenia funkcjonowania organizmu niekorzystny jest także brak soli w organizmie. Niedobór sodu może bowiem powodować nudności i wymioty, osłabienie mięśni i skurcze, zawroty głowy i omdlenia, zaburzenia koncentracji i dezorientację, a w skrajnych przypadkach nawet drgawki i śpiączkę. Ciężka hiponatremia jest stanem zagrożenia życia.

Ponieważ zarówno nadmiar, jak i niedobór soli jest szkodliwy dla zdrowia, warto wiedzieć, w jakich ilościach ją spożywać.

Choć sód jest ważny, jego dzienne zapotrzebowanie wynosi jedynie 0,2–0,5 g/dzień. Ilość spożywanego sodu powinna jedynie uzupełnić jego straty (wydalanie pierwiastka z potem, moczem i kałem), a w przypadku dzieci i młodzieży umożliwić prawidłowy rozwój organizmu.

Światowa Organizacja Zdrowia, czyli WHO, sugeruje spożycie soli poniżej 5 g dziennie (około 1 łyżeczki). Normy dotyczące spożycia soli dla dzieci i młodzieży są niższe niż dla dorosłych: wynoszą 1,9-3,75 g/dobę (w zależności od wieku i zapotrzebowania energetycznego dziecka).

Jak ograniczyć spożycie soli? Przede wszystkim należy oszczędnie solić potrawy, dla smaku dodając zioła i przyprawy. Ważne jest także ograniczanie spożywania przetworzonej żywności, która z reguły jest zasobna w sól. Dobrą praktyką jest wybieranie artykułów spożywczych o obniżonej zawartości sodu.

Najzdrowsza sól to ta stosowana w umiarkowanych ilościach. Warta uwagi jest sól morska, himalajska i kamienna, także produkty wzbogacane w jod (sól jodowana jest ważna dla tarczycy). Należy unikać soli przetworzonych, czyli powszechnie dostępnej soli warzonej (biała sól kuchenna).

Czy sól morska jest zdrowsza? Wprawdzie taka sól, którą pozyskuje się ją poprzez odparowanie wody z mórz i oceanów, zawiera wszystkie składniki mineralne, mikroskopijne organizmy i cząstki osadu znajdujące się w wodzie, jednak ilości te są znikome. Ponadto produkt może zawierać niewielkie ilości metali ciężkich oraz innych substancji pochodzących z zanieczyszczeń zbiorników wodnych (warto zwracać uwagę na miejsce pochodzenia).