Kluczowy w zachowaniu zdrowia. Chroni przed chorobami, regeneruje, poprawia koncentrację

Zanim przejdziemy do wpływu snu na jakość i długość naszego życia, warto wiedzieć co się dzieje, gdy oddajemy się marzeniom sennym. W tym momencie od razu należy zaznaczyć, że marzenia senne pojawią się w określonej fazie snu - zwanej REM, dlatego nie każdy doświadcza ich w równym stopniu.

Na sen składają się fazy: NREM i stadium REM. Cały cykl trwa przez około 1,5-godziny i regularnie powtarza się w czasie, kiedy śpimy. Dwie fazy - N1 i N2 są bardzo płytkie. Pierwsza N1, to zasypianie, zazwyczaj trwające kilka minut. Podczas tych kilku minut obniża się temperatura naszego ciała, rozluźniają się mięśnie, w wolnym tempie tracimy świadomość, ale wystarczy głośniejszy dźwięk, by nas obudzić. Faza N2 to płytki sen, w czasie którego zmniejsza się częstotliwość skurczów serca, spokojniej i rzadziej oddychamy.

Te dwie fazy mają służyć jako przygotowanie do zapadnięcia w głęboki sen, czyli w fazę N3. To jest właśnie sen głęboki, najbardziej pożądany do regeneracji organizmu. Cykl zamyka faza REM, odpowiadająca np. za przetwarzanie informacji i senne marzenia. Charakteryzuje się tym, że nasze ciało jest niemal nieruchome, można jednak zauważyć poruszające gałki oczne za zamkniętymi powiekami, a mózg bardzo aktywnie pracuje. Jeśli obudzimy się podczas tej fazy, prawdopodobniej zapamiętamy swój sen. 

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Opisane powyżej fazy snu są ze sobą ściśle powiązane i każda z nich jest ważna, by nasz organizm funkcjonował we właściwy sposób. Kiedy śpimy naprawdę dużo się dzieje, choć może nam się wydawać, że przecież tylko odpoczywamy. Tymczasem właśnie wtedy odbywają się kluczowe procesy regeneracji, oczyszczania wewnątrzkomórkowego i detoksykacji. Choć faktycznie ciało pozostaje w stanie spoczynku, to mózg wykonuje pracę na najwyższych obrotach, dokonując chociażby uporządkowania minionych przeżyć i wspomnień.

Naukowe teorie nie do wszystkich przemawiają w ten sam sposób. O tym, jak brak snu wpływa na organizm, postanowił osobiście przekonać się Randy Gardner, który w 1964 roku ustanowił rekord Guinnessa w niespaniu. Gardner nie spał dokładnie przez 264 godziny, co stanowi 11 dni i 24 minuty. Podczas tego wyzwania mężczyzna zauważył u siebie rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji, problemy z pamięcią krótkotrwałą.

Skutkiem niespania były również halucynacje, zaburzenia zmysłów - szczególnie węchu oraz smaku. Po otrzymaniu przez Randy’ego tego zaszczytnego tytułu pobijanie kolejnych rekordów niespania zostało oficjalnie zakazane – dla bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Każdemu z nas zdarzy się nie wyspać, zawalić jedną czy drugą noc, a takie sytuacje nie powinny mieć przełożenia na zdrowie. Jednakże dłuższy okres niedosypiania może mieć naprawdę negatywne konsekwencje. Nie chodzi tylko o trudności z koncentracją, senność i zmęczenie. Zdaniem naukowców istnieje zależność pomiędzy niedoborem snu a przyrostem masy ciała. Osoby śpiące krócej częściej są głodne i odczuwają większy apetyt. Co więcej, analiza przeprowadzonych badań wykazała, że osoby przewlekle niewyspane chętniej sięgają przede wszystkim po niezdrowe przekąski – wysoko przetworzone produkty, fast foody, dania z dużą zawartością soli, cukru i niezdrowych tłuszczów.

Zaburzenia w tym zakresie, razem z innymi negatywnymi skutkami, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych, jak otyłość, oporność na insulinę, czy cukrzycę typu 2. To jednak nie wszystko, niedosypiający narażeni są także na udar mózgu, zawał serca oraz nadciśnienie tętnicze. Jest to związane z faktem, że w czasie snu spada ciśnienie krwi, a naczynia krwionośne się rozluźniają. Gdy organizm nie otrzymuje tyle snu ile potrzebuje, ciśnienie krwi nie spada w taki sposób jak odbywa się to u osób wysypiających się. Niedosypianie sprzyja także produkcji kortyzolu, czyli hormonu stresu.

Nie zapominajmy także o zwiększonym obciążeniu zachorowania na choroby neurodegeneracyjne i nowotwory, skracające życie.

Sen potrzebny jest do utrzymania organizmu w zdrowiu i dobrej kondycji. Chroni przed chorobami, zapewnia szybszą regenerację i poprawia koncentrację. Umiejętność skupienia się na danej czynności ma duże znaczenia dla naszego życia. Niedobór snu może powodować większe ryzyko wypadków samochodowych, które mogą skończyć się śmiercią.