Alkohol a starzenie organizmu i zdrowie

Alkohol, zwłaszcza gdy jest spożywany w nadmiarze, szkodzi. Ponieważ ma negatywny wpływ na niemal każdy układ i narząd, pogarsza jakość życia oraz zdrowie i samopoczucie, ale i wpływa na starzenie się organizmu. Dlaczego?

Wynika to z charakteru substancji, zarówno jej struktury chemicznej, jak i wpływu na tkanki i organy. Alkohol, a dokładniej etanol (C₂H₅OH), to związek chemiczny, który jest stosunkowo małą cząsteczką. Rozpuszcza się w wodzie oraz w tłuszczach, może przenikać do komórek i szybko rozprzestrzeniać się po ustroju, wpływając na jego elementy: osłabiając je i pogarszając ich funkcjonowanie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Nadmierne picie a proces starzenia

Jak alkohol wpływa na starzenie organizmu? Gdy jest pity regularnie bądź w dużych ilościach, prowadzi do wielu zmian biochemicznych, fizjologicznych i komórkowych. To skutkuje uszkodzeniem i dysfunkcją organów wewnętrznych czy zwiększonym ryzykiem rozwoju różnych chorób, w tym nowotworów, ale i osłabieniem funkcji poznawczych oraz problemami ze zdrowiem psychicznym.

W efekcie alkohol prowadzi do uszkodzenia komórek i narządów oraz zaburzeń, co przyczynia się do skrócenia długości życia i pogorszenia jego jakości.

Alkohol a zdrowie wątroby

Alkohol prowadzi do przeciążenia i uszkodzenia wielu struktur, w tym wątroby, która jest głównym narządem odpowiedzialnym za jego metabolizm. Konsekwencją może być uszkodzenie, stłuszczenie, zapalenie (alkoholowe zapalenie wątroby) czy marskość wątroby, a nawet rak wątroby. To przekłada się na zdolność organizmu do usuwania toksyn, co może przyczyniać się do przedwczesnego starzenia.

Co więcej, alkohol wpływa także na inne elementy układu pokarmowego: podrażnia błonę śluzową żołądka (może prowadzić do zapalenia żołądka, ale i nadżerek i wrzodów), powoduje zapalenie trzustki, zwiększa ryzyko rozwoju raka przełyku, żołądka i jelita grubego.

Alkohol a zdrowie serca

Spożywanie dużych ilości alkoholu może prowadzić do osłabienia mięśnia sercowego, co utrudnia prawidłowe pompowanie krwi, arytmię (nieregularnego rytmu serca), także nadciśnienie tętnicze. Regularne spożycie etanolu zwiększa zwiększa ryzyko udaru i zawału serca.

Alkohol a zdrowie skóry

Z uwagi na to, że etanol ma działanie odwadniające, jego konsumowanie prowadzi do utraty nawilżenia skóry. To dlatego cera osób nadużywających alkohol jest sucha, mniej elastyczna i bardziej podatna na pojawianie się oraz widoczność zmarszczek.

Ponieważ alkohol osłabia barierę ochronną skóry, skóra staje się nie tylko przesuszona, ale i bardziej podatna na uszkodzenia spowodowane przez czynniki zewnętrzne (np. wiatr, niskie temperatury, promieniowanie UV, zanieczyszczenia).

Alkohol a zdrowie psychiczne

Naukowcy zgłębiający kwestię wpływu alkoholu na starzenie, zaobserwowali również szkodliwy wpływ alkoholu na zdrowie psychiczne. Konsumpcji etanolu, zwłaszcza długofalowej, często towarzysza zmiany nastroju, zachowanie agresywne i zaburzenia emocjonalne, takie jak depresja czy lęk.

Alkohol jest bardzo szkodliwy, ponieważ pogarsza stan zdrowia i przyspiesza proces starzenia organizmu. Dzieje się tak na drodze wielu mechanizmów i procesów. Między innymi odpowiada za to zdolność do zwiększania produkcji wolnych rodników (reaktywnych form tlenu), co powoduje stres oksydacyjny, który przyczynia się do degradacji komórek i przedwczesnego starzenia.

Nadmierne spożywanie alkoholu osłabia także funkcje układu odpornościowego, co zwiększa podatność na infekcje, ale i choroby autoimmunologiczne oraz przewlekłe stany zapalne, zwiększa też ryzyko rozwoju chorób przewlekłych (np. choroba serca, cukrzyca, nadciśnienie).

Z uwagi na to, że etanol ma negatywny wpływ na układ nerwowy, osłabia funkcje poznawcze, pogarsza zdolność do myślenia, koncentracji, pamięci i koordynacji. Zdarza się, że prowadzi do rozwoju neuropatii alkoholowej (towarzyszy jej ból, drętwienie i osłabienie mięśni).

Ponadto alkohol może przyspieszać naturalny proces skracania telomerów (końcowe odcinki chromosomów, chroniące DNA przed uszkodzeniem), co skutkuje przyspieszonym starzeniem się komórek, także większym ryzykiem rozwoju chorób związanych z wiekiem (cukrzyca typu 2, choroby serca, nowotwory).

Poza tym alkohol wpływa na równowagę hormonalną w organizmie, prowadząc do zakłóceń w zakresie produkcji hormonów, takich jak hormon wzrostu, hormon stresu (kortyzol) czy hormony płciowe (estrogen i testosteron).

Ograniczenie spożycia alkoholu lub jego unikanie może znacząco wpłynąć na poprawę stanu zdrowia fizycznego oraz psychicznego, a także spowolnienie procesów starzenia. Dlaczego? Wiąże się to bowiem ze zmniejszeniem ryzyka chorób (np. wątroby i serca oraz nowotworów), lepszą jakością snu, poprawą funkcji poznawczych, obniżonym poziomem stresu i lepszym samopoczuciem oraz młodszym wyglądem.