Inteligencja emocjonalna a sukces zawodowy i osobisty

Inteligencja emocjonalna to pojęcie, które obejmuje kompetencje w zakresie zdolności rozpoznawania i rozumienia stanów emocjonalnych — tak swoich, jak i innych oraz radzenia sobie z nimi.

Teoria EQ, inaczej EI lub IE, powstała w 1990 roku. Jej autorami byli amerykańscy psychologowie, absolwenci Uniwersytetu Harvarda, Peter Salovey oraz John Mayer. Dotychczasowe prace nad ideą zaowocowały opracowaniem różnych narzędzi (np. test na inteligencję emocjonalną), wypracowania różnych stanowisk (np. modele inteligencji emocjonalnej) i szczegółowych analiz czy opracowań (np. grupy kompetencji: samoświadomość, samoocena, samokontrola lub samoregulacja).

Inteligencję emocjonalną rozumie się jako zestaw wielu różnych cech, takich jak:

• zdolność spostrzegania, rozumienia własnych stanów emocjonalnych (emocji i siebie), kierowanie i kontrolowanie własnych emocji,
• wiedza o własnych uczuciach, wartościach, preferencjach, możliwościach i ocenach intuicyjnych,
• poczucie własnej wartości, wiara we własne siły, pozytywne nastawienie, świadomość swoich możliwości, umiejętności oraz ograniczeń,
• kształtowanie własnych emocji zgodnie z samym sobą, z własnymi normami, zasadami oraz wyznawanymi wartościami, umiejętność doświadczania własnej osoby niezależnie od opinii innych,
• zdolność samomotywacji, wspomaganie myślenia za pomocą emocji,
• empatia, rozumiana jako umiejętność doświadczania stanów emocjonalnych innych, zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi,
• radzenie sobie ze stresem, kontrolowanie własnych stanów emocjonalnych, zdolność adaptacji czy świadomego reagowania na bodźce zewnętrzne,
• dobra komunikacja, posiadanie i wyrażanie własnego zdania,
• umiejętności o charakterze społecznym, takie jak asertywność, empatia, przywództwo, współpraca, perswazja, sumienność, motywacja.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Rola inteligencji emocjonalnej w relacjach, pracy zawodowej czy funkcjonowaniu jako takim, była i jest przedmiotem wielu badań oraz analiz. Dowiedziono, że odgrywa ona znaczącą rolę w wielu aspektach. Dlaczego?

Wysoka IE pozwala na rozumienie emocji swoich i innych, co z kolei ułatwia komunikację, ocenę sytuacji, ale i podejmowanie decyzji. Sprzyja również budowaniu zaufania oraz zdrowych, wartościowych relacji. Ułatwia radzenie sobie w trudnych sytuacjach, pomaga w efektywnym rozwiązywaniu konfliktów i radzeniu sobie ze stresem. Wpływa także na determinację i motywację w dążeniu do celu oraz skuteczność działań w różnych sytuacjach.

Inteligencja emocjonalna ma kluczowe znaczenie nie tylko dla sukcesu osobistego, ale i zawodowego. Sprawczość i radzenie sobie z emocjami przekłada się na lepsze wyniki w pracy, zdolność do motywowania współpracowników w trudnych sytuacjach czy skuteczną komunikację (to tylko nieliczne przykłady inteligencji emocjonalnej w pracy), co ma pozytywny wpływ na rozwój, satysfakcję i poczucie zadowolenia z życia.

Inteligencję emocjonalną można rozwijać, pamiętając, że jest to proces wymagający nie tylko czasu, ale i praktyki. Bardzo ważne jest dostrzeganie oraz analizowanie swoich stanów emocjonalnych, które pojawiają się w różnych sytuacjach. Dobrze jest widzieć ich wpływ na reakcje i sposób myślenia. Cenną umiejętnością jest zarządzanie swoimi emocjami (w tym stresem, napięciem) poprzez różne techniki, takie jak medytacja lub mindfulness czy głębokie oddychanie.

Istotne jest również, by obserwować oraz słuchać innych, ale i starać się patrzeć na świat z ich perspektywy, wczuwając się w ich emocje. Warto skupić się na tym, by zawsze wyrażać swoje emocje w sposób klarowny, a gdy pojawiają się niejasności bądź konflikty, starać się rozwiązywać je w sposób, który będzie korzystny dla obydwu stron. To wskazuje na wysoką inteligencję emocjonalną, rozumianą także jako emocjonalną dojrzałość.

W zdobywaniu coraz większych kompetencji w zakresie EQ pomocne mogą być też szczere opinie bliskich osób na temat zachowania, w tym umiejętności emocjonalnych. Oprócz praktykowania i otwartości na zmiany, warto także sięgać po książki i artykuły na temat inteligencji emocjonalnej czy brać udział w różnych warsztatach lub kursach.